środa, 6 września 2023

Pieniężno_Szlak Kopernikowski_szlak turystyczny

 

 



Szlak Kopernikowski upamiętnia postać wielkiego astronoma Mikołaja Kopernika i jego związki z regionem Warmii i Mazur. Trasa liczy blisko 300 km i prowadzi przez trzy województwa: warmińsko-mazurskie, pomorskie i kujawsko-pomorskie. Oznakowana jest symbolem astrolabium. 

Przemierzając Szlak Kopernikowski mamy możliwość spojrzeć na postać astronoma, jak na człowieka renesansu o wielu talentach i lepiej poznać jego osobowość.  W odwiedzanych miejscowościach zwiedzimy zabytkowe budowle pamiętające czasy wielkiego astronoma a także poświęcone mu ekspozycje muzealne. Poznamy również sekrety wszechświata w planetariach i będziemy mogli osobiście przeprowadzić obserwacje astronomiczne. Rok 2023, z racji 550. rocznicy urodzin astronoma, ogłoszony został Rokiem Kopernikańskim. W związku z tym w wybranych  miejscach na Szlaku odbywać się będą liczne wydarzenia oraz wystawy. To dobry moment i doskonała okazja, by przemierzyć cały szlak. W podróż możemy wybrać się samochodem lub rowerem, nieco krótszy dystans pokonamy pieszo, rozpoczynając go w Olsztynie przy zabytkowej Wysokiej Bramie.

Wybierając się na Szlak Kopernikowski warto zajrzeć do biblioteki, by sprawdzić co w jej  zbiorach znajdziemy na temat Mikołaja Kopernika i miejscowości, przez które wiedzie trasa Szlaku. Zapraszamy w podróż!

 
 

Na szlaku nie może zabraknąć niewielkiej miejscowości, jaką jest Pieniężno położone nad rzeką Wałszą, które do roku 1946 nosiło nazwę Mehlsak.

Miasto zostało założone w XIII wieku na terenie dawnego pruskiego grodu i osady. Stanowiło własność kapituły warmińskiej. Pierwsze zapiski o miejscowości można znaleźć w kronikach zakonu krzyżackiego, które datowane są na rok 1282r. 
W mieście do dziś zachowały się ruiny zamku kapituły warmińskiej oraz kościół neogotycki z 1897 roku z gotycką wieżą.

Godnym polecenia jest Muzeum Misyjno-Etnograficzne mieszczące się w klasztorze zakonu werbistów.



Muzeum Misyjno-Etnograficzne, budynek z czerwonej cegły ze schodami do drzwi wejściowych .


Mikołaj Kopernik przebywał w Pieniężnie w latach 1517-1519. Nie był to czas ciągły, a jedynie okresy w których przyjeżdżał w sprawach służbowych, mieszkał wówczas w tamtejszym zamku.

Kopernik pełnił funkcję administratora dóbr wspólnych Kapituły Warmińskiej nadzorując sprawy gospodarczo-majątkowe. Do jego obowiązków należał zarząd nad całością dóbr, zbieranie dochodów ze wsi i folwarków oraz i właściwe ich zagospodarowanie.  Obowiązkiem administratora było też zwierzchnie sądownictwo nad ogółem  poddanych, zarządzanie burgrabiami i nadzór nad zarządem zamków kapitularnych w Olsztynie i Pieniężnie. 

W końcu stycznia i na początku lutego 1517 roku zatwierdził prawa lokacyjne osadników w Komajtach i Pełtach. Następne lokacje przeprowadził w Radziejewie, Łajsach, Łoźniku i Wopach.

 

zestawienie komornicze lat 1517-1521 
Funkcja jaką pełnił astronom była niezwykle odpowiedzialna. Administratora wybierano na okres od 1 do 3 lat. Co roku musiał składać sprawozdanie z pracy i rozliczać się z okresu swego urzędowania.
 
Kopernik nadaje ziemię chłopom ( obraz z hallu Prezydium Rady Narodowej w Olsztynie) Astronom z uniesioną ręką otoczony grupą chłopów na tle zamku.

 

To dzięki Kopernikowi Pieniężno w okresie renesansu pełniło ważną rolę na Warmii.

Polecam zapoznanie się z książkami: "Pieniężno i okolice wczoraj i dziś" oraz "Pieniężno" Witolda Piechockiego

                                                           

Okładki dwóch książek o pieniężnie na tle zabytkowego okna

 

Źródła:

zdj. author: Adam Kliczek, http://memoriesstay.com

Wykorzystano ilustrację z książki:

Stanisław R. Brzostkiewicz "Mikołaj Kopernik i jego nauka"