czwartek, 2 marca 2023

Szlak kopernikowski_Lubawa


Szlak Kopernikowski upamiętnia postać wielkiego astronoma Mikołaja Kopernika i jego związki z regionem Warmii i Mazur. Trasa liczy blisko 300 km i prowadzi przez trzy województwa: warmińsko-mazurskie, pomorskie i kujawsko-pomorskie. Oznakowana jest symbolem astrolabium. 

Przemierzając Szlak Kopernikowski mamy możliwość spojrzeć na postać astronoma, jak na człowieka renesansu o wielu talentach i lepiej poznać jego osobowość.  W odwiedzanych miejscowościach zwiedzimy zabytkowe budowle pamiętające czasy wielkiego astronoma a także poświęcone mu ekspozycje muzealne. Poznamy również sekrety wszechświata w planetariach i będziemy mogli osobiście przeprowadzić obserwacje astronomiczne. Rok 2023, z racji 550. rocznicy urodzin astronoma, ogłoszony został Rokiem Kopernikańskim. W związku z tym w wybranych  miejscach na Szlaku odbywać się będą liczne wydarzenia oraz wystawy. To dobry moment i doskonała okazja, by przemierzyć cały szlak. W podróż możemy wybrać się samochodem lub rowerem, nieco krótszy dystans pokonamy pieszo, rozpoczynając go w Olsztynie przy zabytkowej Wysokiej Bramie.

Wybierając się na Szlak Kopernikowski warto zajrzeć do biblioteki, by sprawdzić co w jej  zbiorach znajdziemy na temat Mikołaja Kopernika i miejscowości, przez które wiedzie trasa Szlaku. Zapraszamy w podróż!

                                         

 

Lubawa, wzmiankowana po raz pierwszy w 1216 roku, w 1257 roku przeszła w ręce chełmińskich biskupów, co zaowocowało intensywnym jej rozwojem i uzyskaniem w 1311 r. praw miejskich. W 1773 r. wybudowali oni zamek, który stanowił ich rezydencję.
Niestety na początku XIX wieku budowla spłonęła i została rozebrana.

 Zamek biskupów chełmińskich

W latach 1530-1536 o przyjazd Kopernika do Lubawy zabiegał biskup Dantyszek. Jednak astronom nieustannie odmawiał. Prawdopodobnie powodem odmowy było to, że rywalizował  o biskupstwo warmińskie z jego przyjacielem  Tiedemanem Giesem.

 

Urażona ambicja biskupa Dantyszka była powodem rygorystycznego potraktowania Kopernika, poprzez oddalenie jego gospodyni (być może kochanki) Anny Schirling.

 

 Tiedeman Giese

Mikołaj Kopernik przyjeżdżał do Lubawy dwukrotnie, w 1538 i 1539 roku. Jego wizyta podyktowana była udzieleniem pomocy lekarskiej przyjacielowi Tiedemanowi Giese, wcześniejszemu kanonikowi warmińskiemu, a następnie biskupowi chełmińskiemu, który będąc wysłannikiem przywódców reformacji Marcina Lutera i Filipa Melanchtona miał za zadanie zdemaskowanie heretyckich teorii Kopernika. Jednak po zapoznaniu się z naukowymi rozważaniami, został zagorzałym zwolennikiem jego teorii. To właśnie on zachęcił astronoma do wydania drukiem dzieła "O obrotach sfer niebieskich".


 "O obrotach sfer niebieskich"

Podania ustne głoszą, że Lubawa zawdzięcza Kopernikowi wodociągi. Gdy biskup napomknął astronomowi, że woda nie jest tak czysta i zimna, jakiej można by oczekiwać, ponieważ jej źródło znajduje się około 1 kilometra za miastem, Kopernik po zbadaniu terenu stwierdził, że sprowadzenie wody do miasta jest możliwe do wykonania. Tiedeman Giese, opłacając pracowników i dając materiały budowlane, przyczynił się do szybkiego wykonania połączenia wodociągowego, z którego miasto korzysta do dziś.

Zabytkami godnymi polecenia są: pozostałości murów obronnych, ruiny zamku,  kościół parafialny pw. Św. Anny posiadający bogato wyposażone wnętrze oraz kościół św. Jana Chrzciciela i św. Michała Archanioła, który zbudowano w latach 1600 - 1610 dla bernardynów z prowincji polskiej, a ufundował go miecznik pruski Seweryn Zaleski. Świątynia posiada mnóstwo cennych zabytków. Są to m.in.: ambona w stylu renesansowym, krucyfiks z XIV wieku, a w prezbiterium świątyni umieszczony jest ołtarz główny w stylu barokowym z 1728 roku, wykonany przez Jerzego Dąbrowicza.


                                             Kościół św. Jana Chrzciciela i św. Michała Archanioła

 

Dom z początku XX wieku przy ul. Kupnera

 

Polecam zapoznanie się z książkami opisującymi Lubawę dostępnymi w naszej bibliotece:

Józef Śliwiński "Lubawa z dziejów miasta i okolic" oraz "Lubawa wczoraj i dziś"

                                                         

Fot. Dorota Karolak

W kolejnym miesiącu zapraszamy do Olsztyna.

Zapraszam na szlak Dorota K.