Niemcy od A do Z - N jak Neuschwanstein

 

Na styku Niemiec i Austrii, w niezwykle malowniczym regionie Allgäu, pośród majestatycznych szczytów Alp Bawarskich położona jest perła Bawarii… zamek Neuschwanstein – wizytówka niemieckiej turystyki, utopijne marzenie króla Ludwika II Wittelsbacha, inspiracja Walta Disneya...

Kamień węgielny pod budowę zamku Neuschwanstein położono 5 września 1869 roku na polecenie bawarskiego króla Ludwika II Wittelsbacha, który po śmierci ojca został władcą w wieku zaledwie 18 lat. Młody król nie odznaczał się talentem przywódczym, nie interesowała go również polityka ani prowadzenie wojen. Ludwik II pasjonował się sztuką, wśród jego przyjaciół znalazły się takie osobistości jak Richard Wagner czy Jan Christian Andresen. Od ciężaru rządzenia król uciekał w świat legend i marzeń, co przysporzyło mu wielu nieprzyjaciół na własnym dworze. Fascynowały go przede wszystkim średniowieczne sagi. Król postanowił zrealizować swoje największe marzenie i wybudować zamek, który będzie azylem dla niego i jego przyjaciół. Idealne miejsce znalazł w pobliżu zamku Hohenschwangau, zbudowanego przez jego ojca Maksymiliana II, na szczycie stromego wzgórza (965 m), z którego rozpościera się piękna panorama na malowniczą okolicę. Dynamitem wysadzono wzgórze zmieniając je w wąski płaskowyż i rozpoczęto mozolną budowę ogromnego kompleksu pałacowego.

Władca chciał wznieść budowlę „w autentycznym stylu starych niemieckich zamków rycerskich” – jak napisał w liście do Richarda Wagnera. Inspiracją do stworzenia romantycznego zamku była scenografia oper Wagnera oraz zamek Wartburg w pobliżu miasta Eisenach w Turyngii. 

Pierwszym ukończonym budynkiem był dom bramny w 1873 r., w którym przez wiele lat mieszkał Ludwik II. Dopiero w 1880 r. odbyła się uroczystość zawieszenia wiechy na Palasie, który był gotowy do zamieszkania w 1884 r. Budowę utrudniały ciągłe zmiany planów narzucane przez króla oraz jego rosnące problemy finansowe. Zamek robił (i nadal robi) ogromne wrażenie, wydaje się, że został przeniesiony z bajki do realnego świata,  ogromne sale i misternie urządzone wnętrza oczarowują swoim pięknem. Pomysł aranżacji pomieszczeń opracował scenograf dworskiego teatru, Christian Jank. 

Zamek został wyposażony również w najnowocześniejsze zdobycze ówczesnej techniki: ogrzewanie zapewniał system rur, które zimą wdmuchiwały ciepłe powietrze do pomieszczeń, dostępna była również bieżąca woda (częściowo podgrzewana), a prawdziwą ekstrawagancją były automatycznie spłukiwane toalety.

Klejnotem w koronie zamkowych komnat jest Sala Tronowa urządzona w stylu bizantyjskim iwzorowana m.in. na Hagia Sophia. Sala olśniewa ogromną liczbą złotych elementów oraz niezwykłymi malowidłami ściennymi przedstawiającymi sceny biblijne. Z Sali Tronowej rozpościera się też imponująca panorama na jezioro Alpsee oraz góry Thannheim. 

Natomiast największą z komnat zamku Neuschwanstein jest Sala Śpiewaków (Sängersaal). Motyw przewodni stanowi tu saga o Parsifalu i Świętym Graalu oraz o jego synu Lohengrinie. Koncept sali nawiązuje wyraźnie do wnętrz zamku w Wartburgu. Ludwik II marzył, że ukończona Sala Śpiewaków rozbrzmiewać będzie muzyką oper Richarda Wagnera. Niestety pierwszy taki koncert odbył się dopiero 60 lat po śmierci „baśniowego króla”. W ciągu 17. lat prac budowlanych wykończono i oddano do użytku zaledwie 30 z 90. zamkowych komnat. Niektóre fragmenty budowli w ogóle nie powstały. Jednak komnaty, które zostały w pełni wykończone i udekorowane do dziś budzą ogromny podziw. Zamek Neuschwanstein został ukończony dopiero w 1892 r. w znacznie uproszczonej formie.

Cuda sztuki i techniki okazały się jednak niezwykle kosztowne dla młodego władcy. Budowa pałacu kosztowała ponad dwa razy więcej niż przewidywano (szacunkowo ponad 100 mln euro). Jeden z doradców Ludwika, hrabia Holnstein, już rok po rozpoczęciu budowy telegrafował do Bismarcka: „Bardzo tajne. Król Bawarii jest w wielkim kłopocie finansowym z powodu budowy. Sześć milionów guldenów byłoby dla niego bardzo korzystne, pod warunkiem, że ministrowie się nie dowiedzą. Za tę sumę zgodziłby się również na proklamację cesarską [...]”. Dla Bismarcka prośba ta była szansą na wynegocjowanie zjednoczenia Niemiec i przyłączenia Bawarii do Rzeszy.

Ludwik II niestety nie doczekał ukończenia budowy zamku Neuschwanstein. W 1866 r. armiabawarska, w sojuszu z austriacką, przegrała decydującą bitwę w wojnie niemieckiej - bitwę pod Königgrätz z rozwijającymi się Prusami Bismarcka. Rząd Bawarii uznał króla Ludwika II za niekompetentnego i zmusił go do abdykacji. Władca został zabrany z zamku Neuschwanstein z powodu domniemanej choroby psychicznej, krótko po tym król zmarł w tajemniczy sposób, prawdopodobnie utonął w jeziorze Starnberg wraz ze swoim lekarzem.

Nazwa Neuschwanstein pojawiła się dopiero po śmierci władcy w 1886 roku i w wolnym tłumaczeniu oznacza Nowy Kamienny Łabędź. Za życia króla powstający pałac nazywano Neue Burg Hohenschwangau (Nowy Zamek Hohenschwangau), co nawiązywało do wspomnianego już zamku Hohenschwangau, w którym Ludwik dorastał. Łabędź był historycznym ptakiem heraldycznym panów Schwangau. Maksymilian II uważał się za ich następcę i przejął herb. Syn poszedł w jego ślady, dlatego łabędź pojawia się zarówno w zamku Honenschangau jak i Neuschwanstein.

Rezydencja, która miała stanowić enklawę i samotny azyl dla swojego pomysłodawcy, stała się wizytówką niemieckiej turystyki i jest najczęściej fotografowanym budynkiem w Niemczech oraz celem wycieczek około 1,3 mln turystów rocznie. Średnio 7000 gości pokonuje dziennie zamkowe korytarze - co pięć minut wpuszczana jest kolejna grupa zwiedzających. 

Do tej pory baśniowy zamek Ludwika II odwiedziło ponad 70 milionów osób! 

Ciekawostki:

• Zamek został zbudowany przez Ludwika Wittelsbacha II zwanego szalonym.
• Zamek brał udział w plebiscycie na 7 nowych cudów świata. Niestety znalazł się tuz za podium z ósmą lokatą. 
• W lecie przez zamek przewija się nawet 10 000 turystów dziennie!
• Był prawdopodobnie pierwowzorem zamku Śpiącej Królewny z bajki Disneya.
  
• Jedną z klasycznych tras wakacyjnych jest Droga Romantyczna, która powstała w latach 50. ubiegłego wieku. Od Würzburga po Füssen prowadzi do niezwykłych miejsc sztuki i kultury oraz przez malownicze krajobrazy. Szczególną atrakcją jest główny cel podróży: zamek Neuschwanstein w Hohenschwangau.
• Do budowy zamku wykorzystano: 465 ton marmuru, 1550 ton piaskowca, 400 000 cegieł i 2050 metrów sześciennych drewna. Przy budowie zamku codziennie pracowało 200 osób (również nocą). https://r.pl
• Łączna powierzchnia pomieszczeń w Neuschwanstein wynosi aż 6000 m².
• W czasie II Wojny Światowej w zamku gromadzono dzieła sztuki zagrabione z terenu Francji oraz przechowywano rezerwy złota Reichsbanku. W kwietniu 1945 roku Niemcy chcieli wysadzić zamek aby uniemożliwić aliantom przejęcie zgromadzonych w nim dzieł sztuki. 

Polecamy w naszych zbiorach:

Ludwik II Bawarski : król rażony szaleństwem

Ludwig II - Glanz und Elend eines Königs

Ludwig II